Σημείωση για την ύπαρξη Τουρκοκυπριακής κοινότητας

Με ρωτούν για την ύπαρξη Τουρκοκυπρίων που συμμετέχουν στις εκλογές, παίρνουν επιδόματα από το κράτος, και τα λοιπά. Παραθέτω την άποψη μου υπό τύπο σημειώσεων. Επιφυλάσσομαι να επανατοποθετηθώ πιο αναλυτικά σε μελλοντικό άρθρο.

Για να μιλήσουμε για «Τουρκοκύπριους», ήτοι την κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας όπως αυτή υποστασιοποιήθηκε μέσα από τις Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, πρέπει πρώτα να εξετάσουμε την ίδια την έννοια της δικοινοτικότητας.

Η δικοινοτικότητα ήταν εγγενής της συνταγματικής τάξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως αυτή υπήρχε στα πρώτα χρόνια ύπαρξης της και πριν την μονομερή αποχώρηση της Τουρκικής κοινότητας από τις δομές τις. Το Σύνταγμα δημιούργησε τις δύο κοινότητες ως μέρη του λαού που ήταν υποκείμενος αυτού. Η δικοινοτικότητα ήταν εμπεδωμένη στους ίδιους τους θεσμούς του κράτους. Υπήρχε άμεση ανταπόκριση (ένα προς ένα) μεταξύ συνταγματικής τάξης και συνταγματικού υποκειμένου: δικοινοτικοί θεσμοί, δικοινοτικός λαός. Με αυτή την έννοια, δεν νοούνται κοινότητες εκτός των πλαισίων του συντάγματος.

Η μονομερής αποχώρηση της Τουρκικής κοινότητας από τις δομές της Κυπριακής Δημοκρατίας, που παρεμπιπτόντως δεν πληρούσε τα κριτήρια του δικαίου της μονομερούς απόσχισης,¹ έφερε αναγκαστικές αλλαγές στην συνταγματική τάξη και κατ’ επέκταση στην ίδια την δικοινοτικότητα. Μετά τα γεγονότα του ‘63 όχι μόνο δεν υπάρχουν Τουρκοκύπριοι στους θεσμούς του κράτους αλλά έχουν καταργηθεί εκ των πραγμάτων όλα εκείνα τα στοιχεία του δικοινοτικού κράτους. Παράδειγμα, δεν υπάρχει αντιπρόεδρος με δυνατότητα αρνησικυρίας (βέτο), ούτε μένουν κενά τα αξιώματα ή οι έδρες που κάποτε κατανέμονταν στην Τουρκική κοινότητα.

Οι αλλαγές στην συνταγματική τάξη φανερώνουν την μετεξέλιξη του κράτους σε σύγχρονη αντιπροσωπευτική δημοκρατία: την μετατροπή του από ιδιόμορφο ενιαίο δικοινοτικό κράτος σε κοινό ενιαίο κράτος όπου επικρατεί η αρχή του «ένας άνθρωπος, μία ψήφος».

Αυτή η βασική δημοκρατική αρχή είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με την ίδια την ουσία της δικοινοτικότητας. Τα άτομα έχουν ισότητα μεταξύ τους. Ενώ στο δικοινοτικό καθεστώς υπάρχουν ποσοστώσεις που στην πράξη δίνουν περισσότερη εξουσία σε κάποιους έναντι άλλων, με βάση πολιτισμικά κριτήρια. Αρχή ρατσιστική και διαιρετική. Η δικοινοτικότητα ενός κατά τα άλλα ενιαίου λαού είναι απόκλιση από την βασική κατανόηση της δημοκρατίας.

Η Κυπριακή Δημοκρατία σήμερα δεν έχει την ίδια συνταγματική τάξη με αυτή του κράτους του ‘60. Τότε υπήρχε η αδικία της δικοινοτικότητας παντού σε όλα τα επίπεδα του κράτους. Σήμερα επικρατεί ο σεβασμός της βασικής δημοκρατικής αρχής.

Το να μιλούμε λοιπόν για Τουρκοκύπριους είναι σαν να μην έχουμε καταλάβει τι έχει συμβεί στον τόπο μας. Τουρκική κοινότητα, με την έννοια του κράτους του ‘60, δεν υπάρχει πλέον. Έπαψε να υφίσταται την στιγμή που η ίδια αποχώρησε από τις δομές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κι έπαψε να ισχύει η δικοινοτικότητα διότι ο εναπομείνας Κυπριακός λαός άσκησε την αυτοδιάθεση του με τρόπο που να διορθώνει την πρωτογενή αδικία της δικοινοτικότητας: φτιάχνοντας, δηλαδή, θεσμούς που στηρίζονται στην αρχής του «ένας άνθρωπος, μία ψήφος».²

Τι πιστεύω λοιπόν για την στάση της κυβέρνησης απέναντι στους Τουρκοκύπριους; Πως κακώς τους δίνουν ειδικά δικαιώματα οι εκάστοτε κυβερνώντες τον τόπο, διότι συνεχίζουν να λειτουργούν σαν να μην υπάρχει ιστορία, σαν να μην έγιναν τα γεγονότα του ‘63, και τελικά σαν να μην άσκησε ο Κυπριακός λαός την αυτοδιάθεση του σε απάντηση του Τουρκικού σαμποτάζ για ένρηξη του κράτους.³ Ίσως οι κρατούντες δεν έχουν κατανοήσει την βαρύτητα της κατάστασης, ούτε έχουν πλήρη επίγνωση της ανάλυσης που έχω κάνει περί της αυτοδιάθεσης των Κυπρίων.

Να το θέσω απλά: η προσπάθεια ανασύστασης της Τουρκικής κοινότητας συνιστά υπονόμευση της αυτοδιάθεσης μας, πόσο μάλλον την στιγμή που συνεχίζεται η κατοχή (εννοείται με την διαχρονική συνεργασία ή/και ανοχή των Τουρκοκυπρίων).⁴

Κρίνω επίσης πως είναι επίθεση κατά της νέας συνταγματικής τάξης κάθε πρόταση σχετικά με τα αξιώματα που υποτίθεται δικαιούνται ακόμα οι Τουρκοκύπριοι. Παράδειγμα λένε πως τους ανήκουν 2 από τους 6 ευρωβουλευτές. Λάθος! Στο σημερινό κράτος δεν υπάρχουν ποσοστώσεις. Δεν υπάρχει δικοινοτικότητα. Οι ευρωβουλευτές εκλέγονται με βάση την αρχή του «ένας άνθρωπος, μία ψήφος».

Θα ήταν ανευθυνότητα—ενδοτισμός αν θέλεις—να επιστρέψουμε στον δικοινοτισμό, να επιβάλλουμε δηλαδή στους εαυτούς μας αυτό που τότε μας ανάγκασε να αποδεχτούμε η Βρετανική τυραννία. Αν θέλουν οι Τουρκοκύπριοι να ζουν μέσα στα πλαίσια της Κυπριακής Δημοκρατίας, καλώς να ορίσουν. Αλλά πρέπει να αναγνωρίσουν την νέα συνταγματική τάξη που πλέον λειτουργεί στα πλαίσια της δημοκρατίας.

Τι σημαίνει όμως να επιστρέψουν οι Τουρκοκύπριοι στην Κυπριακή Δημοκρατία; Πως θα πρέπει να συνεισφέρουν εμπράκτως στον αγώνα για την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό. Είναι εμπαιγμός να υπάρχουν άτομα που ζουν υπό την αιγίδα του Τουρκικού στρατού τα οποία ισχυρίζονται πως είναι και πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το παίζουν σε διπλό ταμπλό, αλλά τελικά βάζουν νερό στο μύλο του Τουρκικού επεκτατισμού. Κάθε διεκδίκηση υπέρ της δικοινοτικότητας, υπέρ πάσης φύσεως ποσοστώσεων και ειδικής μεταχείρισης ορισμένων ομάδων του πληθυσμού με βάση πολιτισμικά κριτήρια, είναι επίθεση κατά της αυτοδιάθεσης της Κύπρου.

Άρα λοιπόν αν θέλουν να επανενταχθούν οι Τουρκοκύπριοι στην ισχύουσα Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να μετεγκατασταθούν σε περιοχές που ελέγχουμε εμείς, να υπογράψουν σχετική υπεύθυνη δήλωση πως αποκηρύσσουν τον Τουρκικό ζυγό, πως είναι διατεθειμένοι να αγωνιστούν για την απελευθέρωση, και πως δέχονται την αρχή του «ένας άνθρωπος, μία ψήφος» πέρα από δικοινοτισμούς και σχετικές ρατσιστικές λογικές.

Στο μεταξύ θα πρέπει να καταργηθούν όσα προνόμια τους έχουν δοθεί υπό την πλάνη ορισμένων πως ακόμα ζούμε στο 1960.

Δες την παρουσίαση μου για το δίκαιο της μονομερούς απόσχισης (2018-06-10). [^]
Δες την παρουσίαση μου για την αυτοδιάθεση της Κύπρου (2018-09-14). [^]
Δες την συζήτηση μου με τον Λουκά Σταύρου για την ένταξη της Κύπρου στην Ελληνική Δημοκρατία (2019-02-16). [^]
Δες την παρουσίαση μου για τους συντελεστές της κρατικότητας (2018-09-01). [^]