🏆 I provide private lessons on Emacs, Linux, and Life in general: https://protesilaos.com/coach/. Lessons continue throughout the year.

Προμηθεϊκό ιδεώδες και αναθέσμιση

Η πολιτική δράση έχει πολλές μορφές

Επικρατεί η εντύπωση πως ο πολιτικός αγώνας αφορά μόνο την ψηφοθηρία. Να κυνηγούμε ψήφους με το να παρουσιαζόμαστε στην τηλεόραση και σε κάθε μνημόσυνο ή φεστιβάλ όπου συμμετέχουν οι ψηφοφόροι τους οποίους στοχεύουμε. Να στήσουμε κομματικούς μηχανισμούς ώστε να έχουμε έμμισθα στελέχη ή έστω εθελοντές που εργάζονται νυχθημερόν, και να προετοιμάζουμε τα νέα πρόσωπα που θα βγουν μπροστά να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του λαού: «δώσε του χρόνο στα κανάλια, να μας φέρει μέσα κόσμο».

Κρίνω πως αυτή η μονοδιάστατη κατανόηση της πολιτικής είναι ελλιπής και προβληματική. Ευνοεί τους ισχυρούς κομματικούς μηχανισμούς κι άρα την καθεστηκυία τάξη. Κι αυτό διότι τελικά αποτρέπει τα μικρά, αναθεσμιστικά κινήματα από την άμεση δράση σε επίπεδο βάσης. Ο επαναστάτης μένει στην απομόνωση που οδηγεί στην αδράνεια· αδράνεια διότι η συλλογή ψήφων απαιτεί πολλούς πόρους, χρήμα, χρόνο, και υποστήριξη ή έστω εύνοια από τα διάφορα κέντρα ελέγχου, όπως τα ΜΜΕ.

Η ιδέα πως η πολιτική αφορά μόνο επαγγελματίες ψηφοθήρες και πως όλοι εμείς είμαστε παθητικοί αποδέκτες του κυβερνητικού έργου, πρέπει να τελειώσει. Αυτή είναι νοοτροπία που καλλιεργήθηκε με την άνοδο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας: να έχουμε την ψευδαίσθηση της συμμετοχής στην εξουσία επειδή κάθε τέσσερα-πέντε χρόνια διαλέγουμε μεταξύ των προσώπων που χρηματοδοτεί και προωθεί το ίδιο το κατεστημένο.

Το να διαλέγεις μεταξύ των ευαρεστημένων της εξουσίας δεν συνιστά ενεργή συμμετοχή στην διακυβέρνηση του κράτους. Η ψηφοθηρία ως μονόδρομος είναι η βασική πρακτική της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας που έχει συνεισφέρει στον γιγαντισμό που βιώνουμε σήμερα, ήτοι την ολοένα περαιτέρω συγκέντρωση της ισχύος σε λίγα χέρια.

Να καταλάβουμε πως αν θέλουμε να φέρουμε αλλαγές στον τόπο μας πρέπει να οργανωθούμε σε επίπεδο κοινότητας. Να δράσουμε στον χώρο μας. Σιγά, σιγά, χωρίς δεξιώσεις και πανηγύρια, χωρίς να μεταδίδουν «ζωντανά» τη φάτσα μας στην τηλεόραση, να αλλάξουμε την καθημερινότητα μας.

Για τις φιέστες ενδιαφέρονται μόνο αυτοί που αργά ή γρήγορα γίνονται καριερίστες πολιτικοί, επαγγελματίες μεταρρυθμιστές, πατριώτες, εργατοπατέρες, περιβαλλοντιστές, μέντορες ηθικής, και τα σχετικά. Πάντοτε με την υποστήριξη των δυνάμεων που ελέγχουν τους συντελεστές της οικονομίας, της πληροφορίας, και τελικά της συλλογικής συνείδησης.

Να προτείνω λοιπόν αυτό που θεωρώ ως πεμπτουσία της αποκεντρωμένης αναθεσμιστικής δράσης: αυτό που αποκαλώ το «Προμηθεϊκό ιδεώδες». Ας πάψουμε να κρατούμε μυστική την όποια γνώση διαθέτουμε, είτε πρόκειται για οικιακά, τη γεωργία, την πληροφορική, την επιστήμη. Να διδάξουμε τον συνάνθρωπο στα πλαίσια της πραγματικής αλληλεγγύης. Να του δώσουμε περισσότερη ισχύ που σε συλλογικό επίπεδο οδηγεί στην σταδιακή απεξάρτηση από τα διάφορα συμφέροντα που σήμερα εκμεταλλεύονται τον περιορισμό, τον έλεγχο, την οικειοποίηση της γνώσης.

Ας εργαστούμε για το κοινό καλό, που τελικά είναι και προσωπικό όφελος. Πιο ισχυρή κοινότητα σημαίνει πραγματική ελευθερία, αυτονομία, αυτάρκεια. Ο Προμηθέας έδωσε στον άνθρωπο την τεχνογνωσία της φωτιάς. Του έδωσε την δύναμη που χρειαζόταν για να φτιάξει πολιτισμό. Αυτό διδάσκει ο μύθος. Έτσι να σκεφτόμαστε κι εμείς. Πως αυτά που γνωρίζει ο καθένας είναι κλάσματα τεχνογνωσίας που στην σύνθεση και τον συνδυασμό τους δημιουργούν κάτι το υπέροχο και αληθινό.

Όραμα μου είναι να αποκτήσουμε συνείδηση του κοινού, την αρχή του μοιράζεσθαι. Έτσι λοιπόν βλέπω την πολιτική δράση ως κάτι που μπορεί να ξεκινήσει από εμάς. Πολλά μπορούμε να κάνουμε, όπως:

  • Γιορτή εγκατάστασης ελεύθερου λογισμικού, όπου θα προσκαλούμε τον κόσμο να φέρει τους [παλιούς] του υπολογιστές για να του εγκαταστήσουμε GNU/Linux. Στα πλαίσια αυτά να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους μας για τις αρετές του ελεύθερου λογισμικού και να του εξηγήσουμε πως εταιρίες όπως Microsoft, Google, Apple, τον θέλουν να είναι πάντα σκλάβος μέσα στο ψηφιακό τους τσιφλίκι.
  • Συγκέντρωση για την παρασκευή γνήσιου άρτου. Να δείξουμε στον κόσμο πως να καλλιεργεί ζυμωτές και πως να τους χρησιμοποιεί στην αρτοποιία. Να υπογραμμίσουμε τις διατροφικές αξίες του αληθινού ψωμιού, αλλά επίσης να αναπτύξουμε και επιχειρηματολογία ενάντια στα κατεστημένα που εκμεταλλεύονται τον τομέα της διατροφής και μας πουλούν δηλητήρια.
  • Σεμινάρια για την οικοσυστημική καλλιέργεια. Να τονίσουμε την σημασία της πολυκαλλιέργειας, να δείξουμε πως μπορεί ο αγρότης να απελευθερωθεί από την χρήση χημικών, και πως μπορούμε να φέρουμε ξανά την υγεία στην ζωή μας. Παράλληλα να επισημάνουμε την ανάγκη να κρατήσει ο κόσμος την γη υπό την ιδιοκτησία του, ώστε να μην μπορεί ο κάθε πλουτοκράτης που ευνοείται από την διαφθορά του γιγαντισμού να έρθει να μας παριστάνει τον φεουδάρχη.

Ενδεικτικά είναι αυτά. Η γενική αρχή είναι πως ενισχύουμε την κοινότητα μας με την μεταλαμπάδευση τεχνογνωσίας. Αλλά επίσης αναπτύσσουμε και το ήθος της συλλογικότητας, της τοπικότητας, και της αλληλεγγύης. Έτσι φέρνουμε την πραγματική αλλαγή: βελτιώνοντας τους ανθρώπους, κάνοντας τους πιο δυνατούς, πιο ικανούς όταν είναι ενωμένοι.

Στα πλαίσια αυτά, εγώ εκδίδω όλο μου το έργο, είτε πρόκειται για κείμενα πολιτικού στοχασμού όπως αυτό, είτε για δοκίμια φιλοσοφίας, κώδικες ελεύθερου λογισμικού, και πρακτικές για τον απλό βίο, υπό νομικούς όρους που εγγυώνται την αντιγραφή, μίξη ή σύνθεση, και αναδιανομή. Δίνω ελευθερία στον κάθε αναγνώστη. Να δει, να μάθει, να πάρει αυτά που κρίνει χρήσιμα. Δε τα κρατώ για τον εαυτό μου, ούτε χρησιμοποιώ το «μυστικό της συνταγής» για να εκμεταλλεύομαι τον κόσμο.

Ας δούμε λοιπόν τον πολιτικό αγώνα ως κάτι πολύ πιο ευρύ, κάτι που δεν περιορίζεται στο καλούπι που θέλει να του επιβάλει η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Να εργαστούμε στη λαϊκή βάση και να μη νομίζουμε πως όλα θα μας τα κανονίσει κάποιος βουλευτής στην Λευκωσία, τις Βρυξέλλες, ή οπουδήποτε αλλού.

Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως αποκλείουμε τη συμμετοχή μας στις εκλογές. Αλλά πως έχουμε άλλη κατανόηση του αντικειμένου και πως σκοπός μας είναι να κάνουμε σε πανεθνικό σκέλος αυτό που ήδη εφαρμόζουμε στις γειτονιές και τα χωριά μας. Η αντιπροσώπευση λοιπόν δεν είναι υποκατάστατο της δράσης που προκύπτει οργανικά, αλλά προέκταση αυτής.

Να ζήσουμε με το ιδεώδες του Προμηθέα. Κι έτσι η αναθέσμιση θα είναι το τελικό αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας μικρών, συνεχών, και ουσιαστικών αλλαγών σε επίπεδο πράξης και συνείδησης που θα προκύψει από την δράση των ατόμων χωριστά και από κοινού, μακριά από μνημόσυνα, τελετές, τα φώτα της δημοσιότητας, και τα τζάκια της εξουσίας.