Εμπειρίες και σκέψεις σχετικά με το κρύο μπάνιο
Έχει περίπου ένα χρόνο που κάνω μπάνιο μόνο με παγωμένο νερό. Δεν μπορώ ποτέ να ισχυριστώ πως τα αποτελέσματα του είναι ωφέλημα για όλους, ούτε θα παροτρύνω κανένα να ακολουθήσει το παράδειγμα μου. Απλά θέλω να αναφέρω τις σκέψεις μου, τις προσωπικές εμπειρίες, τα κίνητρα, και τα οφέλη που αποκομίζω από αυτή την αλλαγή που εισήγαγα στην ζωή μου. Το κείμενο αυτό είναι μια εφ’όλης της ύλης προσέγγιση παρά μια σύντομη περιγραφή των θεμάτων που άπτονται αποκλειστικά του κρύου ντους.
Απλότητα και πειθαρχεία στην ζωή
Ο τρόπος ζωής μου αποσκοπεί στην απλότητα. Αλλά το απλό είναι και το δύσκολο. Γενική αρχή της απλότητας είναι η ελαχιστοποίηση των εξαρτήσεων. Μπορείς, παράδειγμα, να ζήσεις σε ορεινή περιοχή χωρίς όλα τα φαντασμαγορικά των μεγαλουπόλεων; Τότε απλοποιείς την ζωή σου αφαιρώντας όλες τις σχετικές εξαρτήσεις: συνεχή ανάγκη για καφετέριες, σινεμά, φασαρία… Μπορείς να ζήσεις χωρίς το νέο αξεσουάρ που σου πλασάρει ο καταναλωτισμός; Τότε αποκτάς αυτοέλεγχο και πράττεις κατά τρόπο λελογισμένο.
Το θέμα δεν είναι να γίνεις άνθρωπος των σπηλαίων, αλλά να αναλάβεις την πρωτοβουλία. Να αποφασίζεις εσύ για το τι θα κάνεις, κι όχι απλά να σε παίρνει και να σε φέρνει η συνήθεια, η τεμπελιά, οι φίλοι, οι απόψεις της κοινωνίας, κτλ. Με τον αυτοέλεγχο μπορείς πλέον να πεις με ειλικρίνεια—να το εννοείς πραγματικά δηλαδή—πως «όχι, δεν το χρειάζομαι· ζω και χωρίς αυτό μια χαρά» ή πως «δεν με ενδιαφέρει τι πιστεύουν οι άλλοι».
Για να απλοποιείς συνεχώς πρέπει να είσαι πειθαρχημένος, αποφασισμένος, και υπομονετικός. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι ευκαιριακά κι ύστερα να το παρατάς. Η απλότητα είναι μακροπρόθεσμος στόχος. Θέλει συνέπεια και εμμονή σε αξίες. Μην πεις του εαυτού σου πως «τώρα θα κάνω υγιεινή ζωή» και την άλλη βδομάδα να επιστρέψεις στην κατανάλωση σκουπιδοφαγητών…
Μακροπρόθεσμη σταθερότητα
Συνεπώς το εξωτερικό αποτέλεσμα της απλότητας είναι η εκ βάθρων εναντίωση στις κεντρικές τάσεις της εποχής μας για βραχυπρόθεσμη ή άμεση ευχαρίστηση. Αναφέρομαι στους ρυθμούς που επιβάλλουν οι βιομηχανίες της μόδας, του λογισμικού, των αυτοκινήτων και γενικά κάθε τι που σχετίζεται με την τεχνητή ανάγκη για συνεχή ζήτηση του εκάστοτε αγαθού.
Αν, ας πούμε, πιστεύεις πως χρειάζεσαι smart phone κάθε 1-2 χρόνια, τότε είσαι θύμα αυτού του κυκλώματος. Σκέφτεσαι βραχυπρόθεσμα και δεν βλέπεις ούτε τον μακρινό στόχο αλλά ούτε και τις συνέπειες των επιλογών σου πέρα από την μικρή υποκειμενικότητα σου (πως ο καταναλωτισμός για άχρηστα πράγματα καταστρέφει τα οικοσυστήματα, συν άλλα πολλά της πολιτικής όπως αυτά που αναφέρω στο δοκίμιο μου Περί ρατσισμού και μετανάστευσης).
Άλλο θέμα όπου η ιδέα της άμεσης ικανοποίησης είναι βλαβερή: πάρε παράδειγμα τα κοινωνικά δίκτυα. Είναι ειδικά φτιαγμένα στα πρότυπα του τζόγου για να σε κάνουν να «κολλάς»: θέλεις κάθε λίγο να τσεκάρεις την τύχη σου μήπως και πήρες έναν ακόμα από τους παντελώς ασήμαντους πόντους του Διαδικτύου (likes, retweets, upvotes, stars, και τα σχετικά). Κάθε που ανανεώνεις τη ροή σου στο εκάστοτε δίκτυο σου δείχνει και νέα πράγματα για να έχεις κάτι να σε καθηλώνει. Ενώ προτιμούν αναρτήσεις σύντομες και «εύπεπτες». Να μην ανεβάζεις γραπτά, ειδικά αν είναι μεγάλα, διότι κανείς δεν θα διαβάσει τον λεγόμενο «τοίχο κειμένου» (wall of text) που πέρασες. Είμαστε στην εποχή του «too long; didn’t read» (πολύ μεγάλο· δεν το διάβασα)… Κι άρα σου καλλιεργούν την νοοτροπία να μη βάζεις και πολύ σκέψη στις αναρτήσεις σου ή σε αυτά που διαβάζεις από άλλους (και κάπως έτσι επικρατεί και το φαινόμενο του fake news). Γρήγορα, εύκολα, και συνεχίζουμε.
Αυτός είναι ο μύλος του καταναλωτισμού. Εσύ χάνεις κάθε έννοια πειθαρχίας, συγκέντρωσης, αυτοελέγχου, ενώ η βιομηχανία πλουτίζει εις βάρος σου.
Η απλότητα που απαιτεί πειθαρχία και που καλλιεργεί τον αυτοέλεγχο είναι αυτή που θα φέρει μακροπρόθεσμη σταθερότητα στην ζωή σου. Θα πάψεις να άγεσαι και να φέρεσαι από τις «τάσεις» και τα λεγόμενα «hype trains» που προωθούν οι αλγόριθμοι της οικονομικής ελίτ. Αργά και σταθερά θα βαδίζεις τον δρόμο που εσύ χαράζεις. Με αποφασιστικότητα και παρρησία.
Το κρύο ντους ως αφορμή
Το μπάνιο με κρύο νερό δεν είναι αυτό που θα αλλάξει τη ζωή σου κατά τρόπο μαγικό. Όμως θα σε σκληραγωγήσει. Αν μπορείς να αντέξεις το παγωμένο νερό κάθε μέρα σημαίνει πως είσαι έτοιμος: θα πάψεις να λυγίζεις στην παραμικρή δυσκολία. Θα σε ξεβολέψει και θα σε αναγκάσει να βάλεις τα πράγματα σε τάξη.
Βέβαια το κρύο ντους έχει και οφέλη για την υγεία, νοουμένου ότι η ζωή σου ήδη κινείται στα πλαίσια της απλότητας: δηλαδή κάνεις ισορροπημένη διατροφή και άσκηση χωρίς βάρη ώστε να μην εξαρτάσαι πια από την βιομηχανία συμπληρωμάτων διατροφής ή και φαρμάκων—συγκεκριμένα την τάση να παίρνει χάπια ή άλλα σκευάσματα ο κόσμος για το κάθε τι (δες επίσης το κείμενο μου Οι πλάνες περί υγείας και οι πολιτικές διαστάσεις τους).
Να αναφέρω κάποια από τα οφέλη που έχω δει στην υγεία μου:
- Περισσότερη ενέργεια. Το κρύο νερό ενεργοποιεί το σώμα. Δεν είσαι πλέον σαν το ζόμπι όλη μέρα, ούτε έχεις ανάγκη για «ντόπες», όπως τον μεσημεριανό καφέ, προκειμένου να συνεχίσεις να είσαι παραγωγικός.
- Απαλότερη επιδερμίδα και υγιή μαλλιά. Το ζεστό νερό αποξηραίνει το δέρμα. Ενώ το κρύο αφήνει το σώμα να ενυδατώσει τους πόρους μόνο του. Εκκρίνει το δέρμα τα δικά του έλαια. Κι αυτό είναι ευεργετικό για τα μαλλιά (και τα μούσια στην περίπτωση μου). Δεν χρειάζεσαι πλέον κρέμες των φαρμακείων και άλλα χημικά για να έχεις υγιή εμφάνιση.
- Αποθεραπεία των μυών. Η άσκηση βάζει το σώμα σε πίεση, όπου χρειάζεται κάποιο διάστημα αποθεραπείας. Το κρύο νερό βοηθά προς αυτό.
Στροφή στην απλότητα
Όπως ανέφερα και στην εισαγωγή, αυτές είναι προσωπικές απόψεις και εμπειρίες. Δεν παριστάνω τον γιατρό, ούτε θα ισχυριστώ ποτέ πως αυτά είναι αντικειμενικές αλήθειες που ισχύουν για όλους.
Θέση μου είναι πως η στροφή στην απλή, φυσική ζωή είναι απόφαση σταθμός. Αλλάζουν τα πάντα. Όλα όσα βοηθούν προς επίτευξη του σκοπού αυτού είναι καλό, αν μη τι άλλο, να δοκιμαστούν.
Απλότητα, σταθερότητα, πειθαρχεία, αυτοέλεγχος, ατσάλινη βούληση. Αυτά είναι τα βασικά. Γνώμη μου είναι πως το κρύο ντους συντελεί κι αυτό προς την εμπέδωση τους.